Wie zijn wij?
tussen de Blue Pale Dot en My Lai
Laten we eerst uitzoomen om die vraag ‘Wie zijn wij?’ te kunnen beantwoorden. Naar die foto die ‘Blue Pale Dot’ genoemd, een foto van een heel klein blauw stipje in een gigantische kosmos. De foto is op 14 februari 1990 gemaakt op een afstand van 6 miljoen kilometer van onze aarde. De beroemde astronoom Carl Sagan schrijft er later dit over: ‘That’s home. That’s us. On it everyone you love, everyone you know, everyone you ever heard of, every human being who ever was, lived out their lives. The aggregate of our joy and suffering, thousands of confident religions, ideologies, and economic doctrines, every hunter and forager, every hero and coward, every creator and destroyer of civilization, every king and peasant, every young couple in love, every mother and father, hopeful child, inventor and explorer, every teacher of morals, every corrupt politician, every “superstar”, every “supreme leader”, every saint and sinner in the history of our species lived there on a mote of dust suspended in a sunbeam.’
Dit zijn wij dus, op dat kleine blauwe stipje, gevangen in een foto waar een streep zonlicht ons aanraakt.
Laten we nu eens inzoomen. We zien Varnado Simpson zittend in een stoel, en op zijn schoot een plakboek. Hij wordt geïnterviewd door Michael Bilton, een Engelse journalist voor de documentaire ‘Four Hours in My Lai’. Varnado Simpson, geboren in 1948 is als Amerikaans soldaat in 1968 onderdeel van de 11th Infantry Brigade die op 16 maart 1968 in vier uur tijd het hele dorp, My Lai, met Vietnamese vrouwen, kinderen en oude mensen uitmoordt. In de documentaire uit 1989 vertelt hij: ‘I just started killing. Old men, women, children, water buffaloes, everything… I just killed… That day in My Lai, I was personally responsible for killing about 25 people. Personally. Men, women. From shooting them, to cutting their throats, scalping them, to…cutting off their hands and cutting out their tongues. I did it. A lot of people were doing it, and I just followed.’
Deze oorlogsmisdaad komt later aan het licht doordat een soldaat van een andere divisie, Ron Ridenhour, daarover hoort en erover brieven gaat schrijven. Het wordt opgepikt door journalisten en later door politici. De wereld is in schok. Dan wordt ook duidelijk dat tijdens de slachting een helikopterpiloot, Hugh Thompson, getuige is geweest en daadwerkelijk ingreep door zijn helikopter tussen de Vietnamese dorpelingen en de moordende soldaten te zetten. Tegen zijn 2 crewleden zegt hij: Als ze op mij of op de Vietnamezen gaan schieten, richt dan je wapens op die soldaten. Hugh Thompson weet nog één kind van 3 of 4 jaar oud te redden uit een greppel waar lijken liggen en naar een hospitaal te vliegen. ‘He lifted a corpse with several bullet holes in the torso and there, lying under it, was a child, age five or six, covered in blood and obviously in a state of shock.’
Wie zijn wij? Wij zijn een klein stipje in het grote niets. Wij zijn de moordenaar van de anderen. En wij zijn de rechtvaardigen die de anderen zullen redden.
Varnado Simpson verschuilt zich in het interview niet voor zijn daden. In het plakboek de krantenknipsels en ook foto’s van de mensen die heeft gedood. Hij is verteert door schuldgevoel en slikt veel medicijnen om het wankele leven nog aan te kunnen. In 1997, als hij 48 is, pleegt hij zelfmoord. Hugh Thompson wordt niet geëerd door zijn heldendaad maar uitgespuugd. ‘I’d received death threats over the phone…Dead animals on your porch, mutilated animals on your porch some mornings when you get up.’
In 1998 gaat Thompson, samen met zijn crewlid van toen Lawrence Colburn, terug maar My Lai waar hij twee vrouwen, overlevenden van de slachting, ontmoet. Daar vertelt hij de vrouwen dat hij zo graag meer had gedaan toen en meer mensen had willen redden. Dan zegt een van de vrouwen: ‘Why didn’t the people who committed these acts come back with you?” He said that he was “just devastated” but that she finished her sentence: “So we could forgive them.”
Wie willen wij zijn tussen 6 miljoen kilometer ver weg en zo dichtbij. Wie kunnen wij zijn met ons moreel kompas? Wie zijn wij voor onszelf en voor de anderen?
Ron van Es
