Van wie is het idee?

Ik kwam binnen School for Purpose Leadership te spreken over een idee, of zelfs hét idee. Dit naar aanleiding van plannen voor het opzetten van bedrijf. Is een idee, of hét idee van jou, vroeg ik? Of is een idee vooral van zichzelf? Heeft een idee mogelijk zelfs een eigen entiteit? Komt een idee vanuit het collectief onbewuste tot ons, tot jou, en heeft dat idee geen eigenaar nodig, maar wel een ondernemer die dat idee tot wasdom kan brengen?

Het lijkt spelen met woorden (semantiek), maar om zo de oorsprong van een idee te plaatsen leer je gelijk je eigen plek verkennen. Want als leider, ondernemer creëer je niet de ideeën — voor een betere wereld, etc. — maar stel je je dienstbaar op. Wat heeft het idee nodig van mij? Hoe kan ik het idee dienen, welke kunde kan ik inzetten, ontwikkelen om dit idee verder te brengen. Er is dus geen eigenaarschap, maar wel dienaarschap.

Dat zou ook betekenen dat concurrentie — dat bijna altijd leidt tot winstbejag, uitbuiting, buiten spel zetten van anderen — helemaal niet dienend is aan het idee. Het idee als idee is zuiver, de uitwerking ervan helpt die zuiverheid om zeep. Zoals het bedenken van een businessmodel — nodig in al je kunde — kan leiden tot zelfverrijking.

Heb je, vroeg ik, het idee wel eens voor je neergezet en gevraagd wat het idee van jou nodig heeft? Heeft het jou nodig, waarmee dan? En ben je in staat, als je er met de nodige oprechtheid naar kijkt, ook te zien dat een idee beter thuis is bij iemand anders? Hoe kan dus een goed idee groeien?

Waar komen ideeën dan vandaan, wie stuurt ze, hoe komen ze tot ons? En is elk idee in de kern altijd ‘goed’? Belangrijke vragen en daar zijn duizenden jaren aan gedachten over gedacht. Met name Carl Jung heeft daar veel onderzoek naar gedaan en ik laat het hier even bij zijn uitspraak uit het onlangs uitgegeven ‘Het Rode Boek’: ‘De magische praktijk bestaat daarin, dat wat niet begrepen is op een niet begrijpelijke aard en wijze begrijpelijk gemaakt wordt. (…) Bij de magische transformatie van het niet begrijpelijke in het begrijpelijke, heeft men zelfs het verstand nodig, want alleen via het verstand kan het begrijpelijke worden bewerkstelligd.’

Het idee, dat oppopt in je verlangen, soms in je droom, en in ieder geval in je verbeelding, heeft dus je verstand nodig om ‘bewerkstelligd’ te worden. Verstand is de redelijkheid om onze plaats te zien, in te nemen, om het idee te dienen. Verstand vraagt om een gedrag, een redelijk handelen.

Zitten wij met ons megalomane gedrag het goede idee in de weg? Willen wij herinnerd worden aan dat bedrijf, die impact, die redding van de wereld, dat podium waar we op gehesen worden? Of zijn we in staat te luisteren naar het idee en waar te nemen waar wij in het spel komen om met dat ‘thy will be done’ te werken. Zoals dat bekende verhaal van die metselaars: ‘Een voorbijganger ziet drie metselaars aan het werk en vraagt wat zij aan het doen zijn. De eerste zegt: “Ik ben stenen aan het stapelen”. De tweede zegt: “Ik ben een muurtje aan het metselen”. De derde zegt: “Ik ben een kathedraal aan het bouwen”.

Wat we van die derde metselaar weten is dat die kathedraal mogelijk pas klaar zal zijn als hij allang gestorven is. Zijn nalatenschap zijn dus de stenen ín die kathedraal. De kathedraal zelf is de kathedraal en is de uitwerking van het idee waar veel mensen met kunde aan hebben gewerkt.

In zijn nieuwe boek ‘The Good Ancestor’ schrijft Roman Krznaric: ‘How will the people of the future remember us? It is a question that goes to the heart of the human condition, tapping into the powerful desire to defy our own mortality by leaving a legacy for posterity.’

Krznaric betoogt dat ons gedrag, ons handelen, ons dienen aan ‘doing for good’ verstand en rede nodig heeft, maar vooral ook het ‘inzien’ dat we onderdeel zijn van een groter geheel. De kathedraal. En lukt het ons die eenvoudige metselaar te zijn die in verbeelding het hele gebouw heeft gezien en vrolijk fluitend steen voor steen neerlegt?

Ron van Es — founder School for Purpose Leadership

Luister (bekijk) eens het lied van Nynke Laverman — Your Ancestor