Niemand is een eiland

Lieuwe Koopmans

Korte Boekentips van de Betekenis Boekenclub

Regelmatig geef ik hier een korte boekentip van een inspirerend boek dat betekenis heeft voor samenleving, zingeving en persoonlijk leven.

De bibliotheek van de Betekenis Boeken Club groeit gestaag met betekenisvolle boeken. Neem een kijkje bij de inmiddels meer dan 100 boeken — en meer — die uitgebreid beschreven worden. Met links, verwijzingen naar artikelen, andere auteurs en meer inspiratievol nieuws.

Het licht nogal voor de hand dat we niet zonder, zonder de anderen dus. Maar als je naar de toenemende eenzaamheid in de samenleving kijkt, is dat niet zo. In het langstlopende onderzoek ter wereld over menselijk geluk, toont Robert Waldinger, psychiater en hoog leraar aan Harvard Medical School aan dat mensen het gelukkigst zijn in bestendige relaties.

Welke lessen heeft dit onderzoek ons gebracht uit die tienduizenden pagina’s van research over hun levens? Het gaat niet over rijkdom, of over roem of zelfs maar over hard werken. Dit is het antwoord: goede relaties maken en houden het leven van deze mannen (en inmiddels hun vrouwen in het onderzoek) gelukkig en gezond.

Om dit laatste te onderstrepen maakt Waldinger het volgende onderscheid: 1. Sociale verbanden zijn echt belangrijk voor mensen, en eenzaamheid is dodelijk. Het blijkt dat mensen die meer contacten hebben met familie en vrienden gelukkiger zijn dan anderen en gezonder leven.

2. Het gaat niet om de hoeveelheid van relaties, maar het gaat om de kwaliteit van die relaties. Leven in goede en warme relaties geeft bescherming. In het onderzoek kon men op basis van dit gegeven van de mannen op hun vijftigste voorzien hoe oud ze zouden worden. Niet de hoogte van hun cholesterol, maar de kwaliteit van hun relaties zorgde ervoor dat ze langer leefden. Fysiek ongemak op oudere leeftijd kon, door het hebben van goede relaties, beter verdragen worden.

3. Goede relaties beschermen niet alleen ons lichaam, maar ook ons brein. Mensen die, ook op hoge leeftijd, weten dat ze op iemand kunnen rekenen, blijven scherper in hun geheugen. En andersom; mensen die niet op iemand konden rekenen, gingen ook in hun brein snel achteruit.

‘Waarom,’ zegt Robert Waldinger in zijn presentatie, ‘maken we van deze wijsheid niet meer gebruik?, want eerlijk gezegd is het idee over goede relaties niet nieuw.’ ‘Misschien,’ zegt hij, ‘is het omdat we snelle oplossingen willen en niet meer geloven en leven in en met langere termijnen. Relaties zijn morsig en ingewikkeld, we moeten er hard voor werken. Het is levenslang en stopt nooit. Mensen die het gelukkigst waren na hun pensioen waren de mensen die het actiefst waren in het onderhouden van hun relaties eerder in hun leven.’

Lieuwe Koopmans sluit met zijn boek Niemand is een eiland hier perfect op aan. Hij gooit de knuppel in het hoenderhok en stelt dat regie hebben over je leven een illusie is en het ideaal van autonomie een doodlopende weg. We hebben elkaar nodig. Niet autonomie, maar verbinding is de weg naar zelfrealisatie. Een succesvol leven is een leven waarin wij erkennen dat we kwetsbaar zijn. Vanuit die kwetsbaarheid kunnen we opnieuw voelen dat we de ander nodig hebben en dat de ander ons nodig heeft. Ons levensgeluk is gelegen in de betekenis die wij voor anderen en de wereld om ons heen kunnen hebben.

Het boek bevat naast de juiste informatie, niet te veel zodat je verdwaalt, maar genoeg om in te lezen, ook een aantal uitstekende vragen en modellen. Met bijvoorbeeld een hele leuke, de vijf beren (de beren op de weg) die je denken openen naar ‘nieuwe mogelijkheden’.

Als je wilt begrijpen hoe je op een eiland terecht bent gekomen en vooral hoe je daar vanaf wilt komen, lees dit boek.

Ron van Es, hoofdredacteur Betekenis Boeken Club

Koop het boek hier. Niemand is een eiland, wie wil je zijn in jouw wereld? Uitgeverij Thema.