In de boardroom
Mijntje Lückerath-Rovers — Morele dilemma’s
Korte boekentips van de Betekenis Boekenclub
Regelmatig geef ik hier een korte boekentip van een inspirerend boek dat betekenis heeft voor samenleving, zingeving en persoonlijk leven.
De bibliotheek van de Betekenis Boekenclub groeit gestaag met betekenisvolle boeken. Neem een kijkje bij de inmiddels meer dan 35 boeken — en meer — die uitgebreid beschreven worden. Met links, verwijzingen naar artikelen, andere auteurs en meer inspiratievol nieuws.
Er waait een andere wind door bestuurdersland, een wind aangestoken door de publieke opinie op de krantenpagina’s en de luide proteststemmen tijdens de jaarvergaderingen. Bestuurders worden meer en meer zichtbaar en hoorbaar ter verantwoording geroepen. Een rustig commissariaat is er niet meer bij. Geen middagje vrolijk vergaderen meer. Het is aanpoten en bij de les blijven.
Misschien is de wind gaan draaien toen enkele jaren geleden de term ‘ecocide’ opdook; een bedrijf werd afgerekend op hun aandeel in de klimaatverandering en met name door het management en de bestuurders aan te klagen. Het bedrijf was geen entiteit op zichzelf, maar werd geleid door mensen. Die namen de beslissingen, dus die kwamen voor het ‘hekje’.
In de podcastserie Stuurloos interviewt de Volkskrant journalist Kustaw Bessems gasten — van wetenschappers tot bestuurders tot schrijvers — die vol ideeën zitten over hoe het moet. ‘Nederland moet zijn innerlijke demonen kennen’, schrijft Kustaw Bessems in een overzichtsartikel over zijn serie. Veel van zijn gasten komen voorbij in dit artikel, zoals ook Sandra Palmen, de juridisch adviseur die alarm sloeg over de toeslagen dat later zo’n schandaal zou worden. ‘Ik hoop dat het openbaar bestuur zich weet los te maken van dit patroon: gesloten beleidsbolwerken zijn angstig voor de beeldvorming in de grote, boze buitenwereld en proberen die op korte termijn te beïnvloeden met beslissinkjes.’
Achterkamers, binnenskamers, in de wandelgangen, die tijd is voorbij. Transparantie is het woord. En het is tijd om de morele dilemma’s open op tafel te leggen. Die komen ruimschoots aan bod in het boek ‘Morele dilemma’s in de boardroom’ van prof. dr. Mijntje Lückerath-Rovers, financieel-econoom, arbeids — en organisatiepsycholoog en hoogleraar Corporate Governance in Tilburg. Naast de hoofdstukken over die moreel in de bestuurskamers heeft de auteur ook handvatten, casussen en een onderzoek onder commissarissen verwerkt in het boek. Een mooi totaalbeeld dus.
Hoofdstuk vier begint met wat we de Gulden Regel zijn gaan noemen, een moreel kompas dat in bijna alle culturen en religies wel voorbij komt. Mijntje Lückerath-Rovers haalt hier de versie van Confucius aan: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’.
In dit hoofdstuk gaat het over de morele normen voor bestuurders en commissarissen en haalt ze haar ‘Piramide met missie, kernwaarden, strategie en operationele sturing’ aan. Boven in die piramide staat: ‘Missie en Purpose, Waarom bestaan we?’
Mijntje Lückerath-Rovers haalt in dit hoofdstuk de zes universele morele normen aan van de ethicus M. Schwartz: eerlijkheid, integriteit, loyaliteit, verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en burgerschap.
De morele opdracht aan bestuurders is dus simpel, maar in de uitvoering schuilen grote dilemma’s. Heel goed dat Mijntje Lückerath-Rovers in haar boek er vele aanhaalt en op de ‘snijtafel’ legt, inclusief een vijfstappenplan. Ook de bespreking van elf casussen ‘morele oordeelsvorming in de boardroom’ is interessant.
Goed om te zien dat Auping als casus hier besproken wordt omdat zij tijdens de corona crisis weliswaar recht hadden op de zogenaamde NOW-regeling, maar in hun wijsheid besloten om dat geld terug te geven. ‘Het voelde niet goed om het geld te houden’, zegt CEO Jan-Joost Bosman. Kenmerkend voor het morele kompas en een treffend voorbeeld voor anderen.
Het boek ‘Morele dilemma’s in de boardroom’ is met alle inhoud en kapstokken voor bestuurders een actueel boek dat de vinger op zere plekken durft te leggen én bestuurders de weg wijst naar een ethisch besef. Zeker in deze roerige tijden een goed idee om dit allemaal eens goed door te lezen.
Ron van Es, hoofdredacteur Optimist Magazine Online (OMO) & initiator Betekenis Boekenclub
Koop het boek hier — Mijntje Lückerath-Rovers — Morele dilemma’s in de boardroom. Uitgeverij Mediawerf
