Liberté
de weg naar vrijheid kent geen short cuts
Léon Wuidar (1938) is een Belgische hedendaagse kunstenaar. Hij onderzoekt geometrische abstractie, geïnspireerd door architectonisch licht, ruimte, volume en perspectief. Hij gaat heel secuur, mathematisch aan het werk om via lijnen en kleuren het vlak te verdelen op het doek. Doek na doek, met elke dag ook een nieuwe tekening in een van zijn schetsboeken.
Ik kwam van hem in Brussel het schilderij Liberté tegen. Het is een lijnenspel waarin je een doolhof kunt zien met in het midden het woord ‘Liberté’, vrijheid. Via bepaalde wegen die je volgt kun je dus bij het midden, vrijheid, komen.
Een doolhof werkt overigens geheel anders dan een labyrint. Met een labyrint kun je slechts één weg naar binnen die heel langzaam naar het midden leidt. Met een doolhof zijn er meerdere mogelijkheden, en met sommige wegen loop je dan verderop dood.
Naast het schilderij een opmerkelijke uitspraak van de schilder in een interview: ‘Ik wil het ook hebben, en dat zou het voorwerp kunnen zijn van een conclusie, over mijn voorkeur voor stilte, ruimte en licht. Op een dag ben ik tot besef gekomen, dat als ik beroofd zou worden, dát de drie waarden zijn die ik het dierbaarst acht; die zouden niet meegenomen mogen worden.’
Er zijn dus drie waarden voor deze kunstenaar, stilte, ruimte en licht die hij in het schilderij Liberté heeft willen laten zien. Stilte, ruimte en licht die je kunt bereiken door de juiste wegen af te gaan. Om in het midden de vrijheid tegemoet te zien. En stilte, ruimte en licht bereik je niet via short cuts. Bereik je niet door tussendoor te glippen. je moet de hele weg gaan. En soms doodlopen. Tegen een muur, een obstakel aanlopen. Niet verder meer kunnen. Totdat je je omdraait en een andere weg vindt.
In mijn boek ‘De volgende stap, een nieuwe weg in je leiderschap’ stel ik 10 verschillende vragen aan dat leiderschap van ons. Eén van die vragen is deze: ‘Waar liggen de obstakels bij jezelf en je omgeving om je authentieke leiderschap te kunnen laten zien?’ In antwoord op die vraag schreef ik de volgende oefening:
Het is als een berg beklimmen, een stevige route naar boven, en daar aangekomen zien we als het ware ons en onze obstakels liggen. En verderop, voorbij die obstakels, liggen de doelen die we willen bereiken. Dat mogen voor mij concrete doelen zijn, maar dat kunnen ook wat ‘zachtere’ doelen zijn als geluk, doorleefde relaties, zinvol werk, impact willen maken, je draai vinden, etc. De volgende oefening daar boven op die berg is gebaseerd op een idee van Massimo Rosselli, het lijkt een synoniem voor een Nederlandse goochelaar, maar in werkelijkheid is het een bekende Italiaanse psycholoog.
Trek wat tijd uit en denk na over wat op dit moment de voornaamste doelen in je leven zijn. Maak op papier een lijst van dit alles — abstract, concreet, moeilijk, makkelijk, ver of dichtbij. Alles is goed, zolang het a. belangrijk voor je is en b. een echt doel is en niet alleen een mogelijkheid, een hoop, of een ‘moeten’.
Kies nu uit je lijst het doel waarvan je voelt dat het op dit ogenblik het belangrijkst is.
Doe je ogen dicht en laat spontaan een beeld opkomen dat dit doel voor jou symboliseert. Het kan elk beeld zijn — een voorwerp, een dier, een persoon, etc.
Stel je, met je ogen dicht, voor dat er vóór je een lang, recht en duidelijk pad ligt vanaf die berg dat direct weer naar de top van een heuvel leidt. Bovenop die heuvel kun je van verre het beeld zien dat je als symbool voor je doel hebt gekozen.
Aan weerszijden van het pad kun je zien, horen en voelen hoe allerlei ‘obstakels’ je proberen van dat pad af te doen wijken en je willen verhinderen die heuvel te bereiken. Ze kunnen van alles daarvoor doen, maar ze mogen je niet blokkeren, dat pad blijft recht en duidelijk vóór je liggen. De ‘obstakels’ zijn de meningen van anderen, gebeurtenissen uit het verleden, verleidingen, angsten, de stemmen in je hoofd, overtuigingen. Ze vertellen je op te geven, het niet te doen, ze ontmoedigen, geven je een schuldgevoel, enz.
Zelf, als je dat pad gaat aflopen, ervaar je een heldere wil dat pad te blijven volgen. Onderweg kun je aandacht geven aan de ‘obstakels’, misschien het gesprek aangaan, ze herkennen en erkennen, maar je blijft steeds die heldere wil ervaren om door te gaan.
Aangekomen op de top van de heuvel, het einde van dat pad dat je voor ogen had, sta je tegenover dat beeld dat je had van het doel, jouw doel.
Je doet je ogen open en je schrijft op wat zowel het doel als de ‘obstakels’ onderweg voor je hebben betekend. Herhaal deze oefening — let op: kunde dus — een aantal achtereenvolgende dagen. Welk besef komt steeds meer bovendrijven en welke lessen leer je?
Net zoals Léon Wuidar die geduldig elke dag lijnen en kleuren trekt, het witte vlak een basis geeft, een doolhof van lijnen met middenin die vrijheid die ontstaat door de wegen te kiezen, net zo ondergaan wij elke dag weer onze weg naar stilte, ruimte en licht door geen ontsnappingsroute te kiezen.
Elke dag weer. En elke dag weer leren we. Elke dag komen we dichter bij onze vrijheid. Die plek van stilte, ruimte en licht.
Ron van Es, founder & mentor School for Purpose Leadership
