Here’s to the Crazy Ones.

‘Here’s to the crazy ones. The misfits. The rebels. The troublemakers. The round pegs in the square holes. The ones who see things differently.’ De inmiddels beroemde tekst van de Apple commercial in 1997. Een tekst niet door Steve Jobs bedacht, maar door Rob Siltanen van het reclamebureau. Later vertelde Steve Jobs, vlak voor hij stierf, wel dit: ‘Life can be much broader once you discover one simple fact, and that is — everything around you that you call life, was made up by people that were no smarter than you. And you can change it, you can influence it, you can build your own things that other people can use.’

Ik ken heel wat mensen die de geest kregen en hun leven anders inkleurden. Omdat het niet anders kon. Omdat het niet anders kan. De geest waait waarheen hij wil en jij waait mee. Omdat het verlangen naar je eigen weg nu eenmaal sterker is. Zo sterk als je geest.

Zo las ik ooit het bericht van een jonge Amerikaan op Reddit. Hij zou gaan sterven, schreef hij, en had zijn stropdas al uitgekozen voor in de kist. Het enige waar hij spijt van had, was dat hij er zou weinig uitgehaald had, van zijn leven. Aan het eind van zijn leven schreef hij een wens aan iedereen die zijn bericht zou lezen: ‘Make it count!’

Make it count. Die woorden dreunden na op het blog. Duizenden mensen reageerden dan ook. Make it count! Banen werden opgezegd, nieuwe wegen werden ingeslagen — mensen werden wakker, ja, make it count!

Maar hoe en wat? Als ik jou zou vragen of jouw leven en werk het waard zijn om geleefd te worden. Het waard zijn om voor te leven. Dan zul je die vraag natuurlijk met ‘ja’ willen beantwoorden. Make it count. En tegelijk zul je misschien om je heen kijken en je afvragen: is dat zo? Do I make it count? Dat valt misschien niet altijd mee. Toch?

Ik schreef in 2019 een boekmet de titel ‘Ertoe doen’, ook zoiets. Wanneer doe je ertoe? Wat doet er dan toe? In dat boek verzamelde ik mijn verhalen, mijn ideeën, en toetste die aan het model van de ‘cirkel van betekenisvol leven’. Die cirkel bestaat uit vier fasen, en elke fase weer uit vier stappen. Ingewikkeld? Welnee, vrij logisch zelfs. Maar het roept wel persoonlijke vragen op. Waarom doe je wat je doet, en doe je dat ook betekenisvol?

Er is een zogenaamde ‘motivational speech’ van de acteur Denzel Washington te vinden op YouTube. Het is een speech die hij houdt voor studenten die hun examen hebben gehaald. Zij staan klaar om de wijde wereld in te trekken. En ach, er zijn zoveel van die speeches natuurlijk, maar deze heb ik over de periode van een aantal maanden een aantal keer gezien en hij blijft mij bij. Waarom? Omdat Denzel Washington in de eerste plaats eerlijk is, ook naar zichzelf, en in die korte speech benoemt dat de weg die je gaat lastig zal zijn. Hij maakt een opmerking die hij steeds herhaalt: ‘fall forward.’ Je gaat vallen, vertelt hij, maar val dan niet naar achteren. In het Engels klinkt dat als ‘falling back’, ergens op terug kunnen vallen als je het avontuur aangaat. Nee, vertelt hij die studenten, ga niet het leven aan met het idee om ergens op terug te kunnen vallen. Als je valt, val dan voorwaarts. Dan zie je tenminste waar je valt. Maar ook, kies voor de toekomst, voor de richting vooruit. Neem risico’s. Val, probeer, val weer, probeer verder.

‘Nothing in life is worthwhile unless you take risks. Fall forward. Every failed experiment is one step closer to success.’ — Denzel Washington

Voorwaarts vallen, het is wat Victor Frankl ooit benoemde als betekenis willen geven, de wil tot leven. Die wil-tot-betekenis is vooral iets dat we moeten ontdekken en het vraagt om een actieve houding. Viktor Frankl schrijft daarover: ‘Wij moeten ons wachten voor de tendens, waarden uitsluitend te beschouwen in termen van zelfexpressie van de mens. Want logos, of ‘betekenis’, is meer dan oprijzen uit het bestaan, het is veeleer een confrontatie met het bestaan.’

Vrij vertaald kun je Victor Frankl lezen en begrijpen als iemand die aan een mens niet vraagt om zich kenbaar te maken omdat het zo goed is voor hem of haarzelf, maar zich kenbaar te maken omdat het leven dat vraagt. Het is een wil-tot-betekenis, waarbij de wil niet alleen in de handen van de mens zelf ligt. Het leven wil dat ook, zeg maar. Daarbij is frustratie — ‘het lukt niet, ik luk niet’ — een belangrijke motor om de wil aan te laten ‘slaan’. Het is de contactsleutel van de auto. Om in dat licht te gaan staan, is er soms een existentiële crisis nodig.

Victor Frankl schrijft dat die crisis of frustratie voortkomt uit:

1. Frustratie met het bestaan zelf.

2. Frustratie met de betekenis of de zin van het bestaan.

3. Frustratie met streven naar een concrete betekenis in het individuele bestaan, ofwel de wil tot betekenis.

Naar aanleiding van mijn boek ‘Ertoe doen’ heb ik traject ‘Make it Count!’ontworpen om je eigen ‘cirkel van betekenisvol leven’ helder te krijgen. Wanneer weet je wat je te doen hebt? Hoe geef je daar ruchtbaarheid aan? Wanneer begint dan jouw kunde om het toe te passen? En waarom wil je dit eigenlijk zo graag?

• Hoe krijg je inzicht in wat je graag wil doen in leven en werk?
• Ofwel: hoe creëer je impact?
• Wat wil je nou echt en waar wil je aan bijdragen?
• Hoe geef je dat vorm?

En is bedoeld voor mensen die:

• Op zoek zijn naar een verandering in hun leven.
• Een nieuwe route willen inslaan in hun werk.
• Een betere balans willen vinden tussen privé en werk.

Het resultaat is dat je een eigen plan in handen hebt waar je komende periode zelf verder mee zult gaan. Antwoorden krijgt op je eigen essentiële vragen. En je onbewuste verlangens en vragen boven tafel hebt weten te krijgen.

Ron van Es — School for Purpose Leadership