Een kleine filosofie van de zee

Ken je die atlas met al die imaginaire kaarten? Kaarten van landen, eilanden, continenten die verzonnen zijn, maar zo maar zouden kunnen bestaan. Inmiddels zijn er varianten van die imaginaire kaarten over van alles en nog wat. Zo zag ik kaarten die een discussie helpen los te rukken van bestaande tegenstellingen. Alles dat helpt om de verbeelding op gang te brengen. Zie hieronder.

In het boek ‘Een kleine filosofie van de zee’ maakt schrijver/filosoof Laurence Devillairs van haar woorden zo’n kaart, of beter kaarten. Kaarten van de Stille Oceaan, de Sargassozee, de Dode Zee, maar ook van de kusten en dijken die de zeeën omringen. Al dit water, al die zeeën, worden dan symbolen van ons leven. Nee, symbolen en metaforen. In hoofdstukken als ‘noodanker’, ‘de vlaggen hijsen’ en ‘Kaap Angst’ herkennen we ons, de lezers, de menselijke ziel, onze reis over al die zeeën in.

‘We moeten ons verzetten tegen labels en categorieën. Zeg het luid en duidelijk, tegen jezelf, tegen iedereen: geen enkel menselijk wezen heeft zijn hele leven bepaalde eigenschappen in zich gebeiteld. We zijn niet eeuwig en altijd wie we zijn, we hebben de gave om metamorfosen te ondergaan, het talent om ons te vernieuwen.’

We zijn als het water dat stroomt, wegtrekt en weer terugkeert. ‘We zijn niet roerloos zoals veel voorwerpen, maar eeuwig in beweging, want levende wezens: we kunnen méér worden dan gedacht, een ander dan degene die we lijken te zijn.’ Niets blijft hetzelfde, panta rhei, vertelde Heraclitus ons al.

Het boek van Laurence Devillairs is een kleinood, een ode aan de kleinheid, én tegelijk een triomf van de grootsheid van de verbeelding. ‘De zee nodigt ons uit om onze blik op te richten en te verruimen. Het is geen oproep tot grootheidswaanzin, we hoeven niet rond te kijken of het gras verderop groener is. Wel raken we iets meer doordrongen van het sublieme. Ergens in ons beginnen we ruimer te denken. Dat overkomt ons als we onze ademhaling laten samenvallen met die van de zee en we ons laten bedwelmen door al die maritieme weelde.’

Zelf heb ik ooit een imaginaire kaart laten ontwerpen, een kaart met een vulkaan, een berg, een dorp in de verte. Kusten met een vuurtoren, maar ook schepen die vergaan. En verderop een onbewoond eiland. Wegen leiden naar iets of naar niets. En altijd vroeg ik aan mensen die ik zag: waar sta je nu, en waar zou je naar toe willen? De verbeelding ging dan met hen op de loop. Net als ‘een kleine filosofie van de zee ‘.

En als ik je nu je ogen sluit, en die kaart in de verbeelding voor je ziet. Waar sta je dan nu en waar wil jij eigenlijk naar toe?

Ron van Es — mentor, spreker, schrijver & maker bij School for Purpose Leadership

Koop ‘Een kleine filosofie van de zee’ bij YouBeDo en doneer 1,71 van je vaste boekenprijs aan een goed doel.