De Wolf en de Geneesheer

Anderhalf jaar geleden neem ik het besluit om School for Purpose Leadership op te zetten. Het lijkt een impulsief besluit, maar het heeft een voortraject van jaren. Waar deze School for Purpose Leadership dan voor staat, laat ik een maand later ‘toevallig’ uit mijn mond vallen als iemand vraagt naar wát het dan is. Het is een kloostergemeenschap, zeg ik, en allebei kijken we elkaar aan…een kloostergemeenschap? Ja, zonder religieuze intentie zeg ik er dan maar gauw achteraan, want het idee van een kloostergemeenschap klinkt misschien wel heel esoterisch.

Het moet een ‘school’ worden waar ik niet langs gebaande paden, vastgelegde ideeën of geformuleerde modellen wil werken. Ik wil kijken wat er nodig is, wat de actuele vragen zijn en vooral mensen wijzen op twee dingen: wie denk je dat je wilt zijn en wanneer ga je daar voor staan? Zo binnen, zo buiten dus. Het idee om een ‘school’ te beginnen over het thema leiderschap vind ik eigenlijk lastig, want hoeveel van dit soort scholen zijn er wel niet? Hoe dan ook, school en leiderschap dan maar. Er is namelijk iets met dat thema leiderschap dat mij al heel lang trekt. Het is niet het leiderschap zoals ik dat veel zie bij bedrijven of organisaties, politieke partijen of bestuur waar men als kippen op een stok naar het onweer zitten te kijken. Het gaat niet over leiders die we bewonderen, de boeken die we over hen lezen, over hun staaltjes van besturen of hoe ze bedrijven opzetten. Het zijn meer de verhalen van mensen zelf; die oude en nieuwe verhalen van mensen die opstaan, diep weten wat hen te doen staat, aanhaken bij een impuls, mee willen doen in de samenleving, gaan voor wie ze willen zijn. Die ‘leiders’ werken overal, zijn overal, en vooral zijn heel hard nodig.

Het opzetten van School for Purpose Leadership is ook mijn laatste ‘trucje’ bedacht ik anderhalf jaar geleden. Na een reis langs kunst, theater, media, coaching en training en vooral mijn aandacht voor een inclusieve en duurzame samenleving, is de ‘school’ de plek waar ik mijn wijsheid samen wil delen. Wijsheid die soms opgediept, en heel vaak aanvaard moet worden in onszelf. Vandaar dat ik geen lesjes wil gaan afdraaien.

Nu, na anderhalf jaar, en bezig groep 4 te vormen voor een nieuwe reis, wil ik een aantal dingen delen. Misschien zijn het precies die dingen die veel mensen ervaren, maar zich daar spaarzaam over uitlaten. En ook ik vind het lastig.

Ik heb je gezien, ik zag je met mijn ogen

waardoor jij door mijn ogen mee kon kijken

en een verder weg zicht zich ontvouwde.

Maar eerst dit. In de huidige groep 3 heb ik halverwege een Zoom meeting georganiseerd — niet mijn favoriete middel, zacht uitgedrukt — en net als altijd bereid ik een dergelijke meeting voor rondom de actuele vragen van deze groep. Dit keer begon ik met een simpele verbeeldingsoefening, waar ik ook weer mee eindigde. Het is de oefening die het framewerk is van hoofdstuk 6 van het nieuwe boek dat ik schrijf over leiderschap. Het is de oefening van ‘ik — wij — zij — ons’. Hoe komen we van de waarneming van het ‘ik’ naar een ‘wij’ (de groep in onze omgeving) naar een ‘zij’ (de anderen op de wereld) naar een besef dat we dus ‘ons’ zijn.

Elke keer, en ook nu weer, merk ik hoe eenvoudig dit soort oefeningen eigenlijk zijn om veel dieper bij onze eigen informatie uit te komen waar diep menselijke vragen liggen als ‘wie ben ik?’, ‘waar hoor ik bij?’, ‘wat is mijn beweegreden?’, ‘wat kan ik bijdragen?’ etc. Deze existentiële vragen zijn precies díe vragen waar het om gaat in leiderschap. Het zijn de vragen naar de basis van ons bestaan. Het zijn de vragen naar het volhouden van ons leiderschap. Tegen de storm in, verankerd in onze waarden. De rest van dat leiderschap is uitwerking, gebruik maken van je kunde.

In die Zoom meeting wordt er opnieuw veel aangeraakt met de oefening en alle antwoorden op elkaar. Dan geef ik de opdracht mee om elkaar een woord mee te geven, één woord. Al deze woorden zullen de komende week een ketting gaan vormen, een betekenisvolle zin. Weet ik waar ik naar vraag? Nee. Ken ik de uitkomst van een dergelijke opdracht? Ja. Want onze ziel spreekt door die woorden heen, in die ene zin. Het spreekt over ons leiderschap. Over opstaan. Geloof in de dingen. Betekenis geven.

En dan komt via de app groep deze zin die iemand in de groep deelt: ‘Dag BROER, we deelden niet altijd dezelfde CIRKEL van VERTROUWEN, leken met andere ogen naar de wereld te kijken waardoor we vaak uit VERBINDING gingen, maar vandaag voel ik meer dan ooit COMPASSIE voor onze schijnbare verschillen en wil mijn WAARDERING uiten voor wie je bent en waarvoor je staat… ik hou van je.’

Ik heb je gehoord, de stemmen in jouw hoofd

de oordelen in die van mij, om nu met ons koor een

nieuw lied en andere woorden in te studeren.

En ik merk dat ik erdoor geraakt word. Anderhalf jaar geleden bedoelde ik dit. Gaan staan. Wijsheid zoeken en delen samen. Leider zijn in deze verdeelde wereld. Risico nemen. De stap naar voren maken. Dit is wie ik ben.

Ik merk ook daarin mijn eigen eenzaamheid. Ik vertaal dat snel naar ‘alleen-zijn’, maar vraag me dan af of ik dat doe om mijzelf te beschermen. Natuurlijk ben ik niet eenzaam, denk ik. Maar het is niet waar. Bij tijd en wijle voel ik mij eenzaam. Niet alleen door een periode van deze coronacrisis, maar ook in mijn hoop en verlangen om met deze School for Purpose Leadership van enige betekenis te kunnen zijn. Oude wonden als ‘wie zit er dan op mij te wachten?’, ‘jouw tijd is wel klaar nu’, ‘wat heb je nu eigenlijk te melden?’ komen bovendrijven. Ik ken deze Wolf van eenzaamheid, mijn trouwe kompaan op mijn levenspad. Ik ken ook mijn Geneesheer die weet dat een verbandje niet werkt; het is de oude wond die schuren blijft. Gelukkig is er ook de oplossing: niet wegduiken, weglopen, de boel de boel te laten, maar blijven staan nu; dit is wat ik doe, wie ik ben.

Het heeft ook te maken met het nieuwe boek dat ik schrijf over leiderschap. Ik heb het ‘De Volgende Stap’ genoemd en ben al aardig onderweg. Ik heb er plezier in. Totdat. Totdat die oude vragen weer opduiken. Hoezo? Waarom? Wat voegt het toe? Wie wacht hier op?

‘Niemand’, is mijn antwoord. Niemand. En mijn Wolf grinnikt. En mijn Geneesheer zegt: ‘Jij. Jij wacht er op. En een handvol anderen misschien.’ Is dat genoeg? Is het genoeg dat één iemand een zin maakt van losse woorden die voor hem een wereld van verschil maakt? Is een School for Purpose Leadership dan genoeg? Met kleine groepen mensen die hun weg zoeken, die hun vragen hebben, die (weer) gaan staan? Het verschil gaan maken, van betekenis leren zijn, een leider zijn en dat kunnen laten zien? Ja, dat is genoeg.

En met de Wolf aan de ene kant en de Geneesheer aan de andere kant zoek ik mijn — ik voel soms onbeduidende — weg en maak een kleine voetafdruk in mijn wereld.

Ron van Es — founder School for Purpose Leadership

Gisteren kreeg ik een mail van iemand die naar mijn podcastserie ‘De 7 Vragen’ had geluisterd en onder de indruk was van één van mijn gedichten die ik daar in lees. Of hij die mocht gebruiken op zijn bruiloft en daar hardop dan kan voorlezen. Natuurlijk mag hij dat.