10 vragen over leiderschap.

Ik schreef het boek ‘De volgende stap, een nieuwe weg in je leiderschap’. Het is niet het typische boek over leiderschap en hoe je dat nou allemaal voor elkaar moet krijgen in je bedrijf of organisatie. Het is eigenlijk een ‘raar’ boek omdat ik het thema leiderschap naast veel anekdotes, archetypen, voorbeelden en diepere wijsheden van leermeesters leg. Het is een veelvoud van veel lessen uit het verleden en een ander zicht op een toekomst. Een toekomst waar we juist veel zullen moeten leunen op mensen die het voortouw durven nemen. Zeggen: hier sta ik. Want als er een tijd is dat én de urgentie én de chaos én de hoop op een betere samenleving zichtbaar is, dan is het deze tijd. Een tijd die ik de ‘tussenruimte’ noem, een tijd waarin we keihard worden bevestigd niet terug te kunnen naar het ‘oude, goede’, maar inzien dat we naar een andere wereld samen moeten. Een wereld waarin we zorgen, ondersteunen, beseffen en dieper zullen ervaren dat we één zijn met elkaar en deze planeet.

Als we iets als leiderschap daarvoor nodig hebben, dan is het nú. En met leiderschap bedoel ik niet de vrouw of man hoger in dat gebouw waar je werkt, of die politicus die gekozen is, of die aandeelhouder die toevallig veel geld heeft, nee, met leiderschap bedoel ik jou en mij. Want we lijken ‘gewone’ mensen, die ook maar moeten zien rond te komen en blij zijn dat we het zien te redden, maar dat zijn we natuurlijk niet. Ondanks onze twijfels, kunnen we ons meer verbeelden en daarnaar handelen. Omdat we geloven kunnen we een andere toekomst verlangen.

In mijn boek ‘De volgende stap’ interviewde ik 13 verschillende mensen uit het bedrijfsleven. Omdat ik van wel eens wilde leren hoe zij kijken naar hun handelen in deze ingewikkelde tijd. Dat interviewen deed ik aan de hand van 10 vragen.

In het boek staan hun uitvoerige antwoorden, voor dit stuk, maar om je hier een beetje op weg te helpen, heb ik die gecomprimeerd tot enkele antwoorden per vraag.

Wanneer is er bij jou een omslag in je denken gekomen waardoor het idee van betekenis geven in je werk en leven belangrijk voor je werd?

Wat is je drijfveer? Het is een persoonsontwikkeling. Naarmate je ouder wordt en je meer rijpt ga je dingen anders zien. — Jan-Joost Bosman, CEO van Koninklijke Auping

Hoe kwam je op dit pad, waarom heb je deze afslag genomen? Dat kwam op een ochtend, voor de spiegel. Toen ineens, echt ineens wist ik het. Ik heb altijd wel gevoeld dat ik met een reden op deze aarde ben gezet, maar heb tot dan eigenlijk niet echt geweten welke. En voor die spiegel viel opeens het kwartje. — Michel Driessen, CEO Verstegen Spices & Sauces

Wat is je persoonlijke motief (geweest) om het anders te gaan doen?

Als leider moet je te allen tijde bij jezelf beginnen. Je bent de bron van alle dingen; die bron moet zuiver zijn anders krijg je modder. Je moet weten waar je eigen pijn zit. Je kelder in durven gaan, dat maakt dat je altijd alert kunt blijven op dingen die om je heen en met jezelf kunnen gebeuren. — Odette van Zijdveld, CEO van Aliter Networks

Zelf vind ik inspiratie bij de filosoof Levinas die het proces van ethiek beschrijft als ‘geraakt zijn’. Het is de ander, de medewerkers, de samenleving, de stakeholder die mij oproept tot ander gedrag. — Jochanan Eynikel, Business filosoof bij Etion in België

Waar liggen de obstakels bij jezelf en je omgeving om je authentieke leiderschap te kunnen laten zien?

Denk je dat we nog een grotere crisis nodig hebben om te veranderen? Ik ben bang van wel, want nu voelt niemand het in Nederland; we houden alles wel overeind, dus de noodzaak om aan te passen wordt niet gezien. Ik denk wel dat mijn kleinkinderen straks de rekening gaan betalen. — Piet Hein Horstmeier, Managing director AGRO merchants group

Waar lig je wakker van? Ik kan wel wakker liggen van de grote problemen in de wereld waar ikzelf niet veel mee kan. Als ik er teveel mee bezig ben, ben ik bang depressief te worden. Ik probeer het dan maar te zoeken in dingen waar ik zelf invloed op kan hebben. Als ik soms lees hoe we met mensen omgaan in sommige landen dan word ik wel diep verdrietig. — Niels Meijssen, Co-Founder & CEO Moonback

Heeft je leiderschap invloed gehad?

Mijn CEO vertelde me toen hij ons bedrijf goed had leren kennen dat hij de cultuur ongelooflijk bijzonder vond. De mens altijd voorop, geld echt als middel, niet als doel. Toen hij dat zo beschreef dacht ik: wow, precies de dingen waar ik voor sta, voor wil staan. Martin Schuurman, Founder MKB brandstof, Tonify en Jens

Eigenlijk hoef je dus steeds minder af te dwingen bij die jonge ondernemers omdat het er al van nature in zit, er is een echte verandering van denken. De lente is in aantocht dus. — Joost Holleman, Partner bij Prime Ventures

Waar heb je twijfel over als het gaat om betekenisvol bezig te kunnen zijn?

Mooi is het om te vragen aan leiders: stel dat je manier van doen, je handelen morgen in de krant zou staan? Als ze aarzelen dan voel je wel aan of het klopt of niet. — Jochanan Eynikel

Welke stem in jou roept jou op om te doen wat je doet? Ik heb het boek van Manfred Kets de Vries ooit gelezen over onze demonen, we worstelen allemaal met die demonen. Er is niet één stem, er zijn tien stemmen die je soms hele verschillende kanten optrekken. Maar vaak is er een oergevoel. — Willem Brandt, VP Home Care Europe Unilever

Wat of wie heeft jou beïnvloed waardoor je een andere stap durfde te maken binnen je carrière?

Wie inspireert jou? Hoe voed jij jezelf? Mijn vader, mijn achtergrond, mijn opvoeding, dat is zeer vormend geweest. Soms lees ik gedichten, alleen, dat schiet er wel te veel bij in. De natuur, daar geniet ik echt van. Het is helend, geeft perspectief. Ik ben toch wel een optimist. Dat zit in mijn aard. Ik geloof toch dat we vooruit gaan met elkaar. — Joost Holleman

Ik hou van vrouwen in het bedrijfsleven die hun rug recht houden. Mensen die authentiek durven te zijn. Vrouwen die ergens voor staan. Als je met zo’n houding kan opereren dan ben je ook authentiek. — Nathaly Boelhouwer, Directeur Region South West Strukton Worksphere

Gaat het je lukken?

Ik heb veel zelfvertrouwen, ook al ben ik erg bescheiden, dat ik mag zijn wie ik ben. Ik mag mijn ruimte innemen. Ik wil mijn steentje bijdragen aan deze wereld en de levens van anderen. — Willem van Rijn, Ondernemer/eigenaar bij Het Goed

Wat krijg ik er voor terug, daar gaat het mij persoonlijk niet om; ik wil een andere wereld nalaten aan mijn kinderen. — Michel Driessen

Ik ben hoopvol. Als we met elkaar het licht zien, dan kunnen we echt een transitie maken. Als we dat niet doen, dan zal er denk ik op een andere manier een correctie komen om het evenwicht in deze wereld te herstellen. — Simone Groenendijk, Directeur Trees for All

Ik ben er mij opnieuw van bewust dat de roofbouw op de wereld, de luxe die we onszelf gunnen, eindig is. Ik wil het bespreekbaar houden, daar zie ik dan mijn taak in dit hele verhaal. — Piet Hein Horstmeier

Al die spelregels ook maar zijn bedacht, dan kunnen we ze ook veranderen. En in dat veranderen moeten we inderdaad zorgen dat dingen weer in balans komen. Balans, tegenwicht, omdat daaronder onze hebzucht zit die alles uit balans haalt. Ik werk nu bijvoorbeeld aan een nieuwe effectenbeurs, ik werk aan een nieuwe munt naast de euro, aan onderlinge hypotheekvormen los van de banken. Al die concepten proberen om van groot naar klein te gaan, om de menselijke maat weer ruimte te geven. — Martin Schuurman

Welke veranderingen zijn er nu nodig onder jouw leiderschap in de wereld?

Iedereen weet dat het anders moet, elk bedrijf, en wat zijn we bereid daaraan te doen? Van alle tijden zijn dit de beste tijden, zeker als je wieg hier staat in dit deel van de wereld; aan de andere kant hebben we ongelooflijk veel te doen om het beter te maken. — Willem van Rijn

Ben je hoopvol? Ik ben zeker hoopvol. Ik geloof enorm in de mogelijkheid van de mens om zich uit problemen te innoveren. Ik geloof enorm in hoe vernieuwende technologieën ons daarbij gaan helpen. Het is niet spiritueel, maar ik geloof wel in hoe wel als mensen gebruik maken van onbestaanbare bestaanbare krachten. — Willem Brandt

We hebben maar één planeet en daar gaat het niet goed mee, en dat komt ook omdat we niets begrijpen van die natuur. We moeten er zorg voor dragen, waarom investeren we er dan niet in dat we hier over een hele tijd nog steeds kunnen leven? — Michel Driessen

Waar ben je kwetsbaar geweest door jezelf te laten zien als leider?

Ik heb wel geleerd om niet meer bezig te zijn met what’s next, maar veel meer met het nu, wat doe ik nu? Ik ben bezig met het beloofde land voor Auping, niet met het beloofde land na Auping. Dat geeft veel meer rust, en ook veel meer energie. — Jan-Joost Bosman

Ik vraag mezelf wel continu af: mag ik dit doen? Ben ik de meest geschikte persoon hiervoor? Ik voel de inhoudelijke opdracht heel sterk en ik denk ook echt dat ik het kan, daar twijfel ik niet aan en tegelijkertijd als ik in die positie zou staan vind ik dat toch moeilijk. Dan is het wel: ben ik degene? — Suzan Massier, Business Manager Innovation Rabobank

Ben je een voorbeeld (geweest)?

Wij wilden het bedrijf op een andere manier organiseren en hebben gekozen voor het steward-ownership. Bij steward-ownership scheid je stemrecht en winstrecht en het vetorecht ligt bij een externe stichting zodat het bedrijf niet zomaar gekocht kan worden. — Niels Meijssen

Ik hoop dat ik hierin een voorbeeld mag zijn voor mijn kinderen. Ik hoop dat ze durven vertrouwen op hun intuïtie. Voelen als je ergens voor moet gaan staan. Ik weet dat ik dat voor een aantal collega’s ben geweest en dat maakt me dankbaar. Het is spannend om voorop te lopen met een ‘ander verhaal’ en het is fijn om te horen dat het hen het vertrouwen heeft gegeven om ook die kant op te gaan. — Suzan Massier

Ron van Es — founder School for Purpose Leadership